Neden Til Temir?

DÎCLE YÛSIF

TIL TEMIR – YPG güçleri 2012 yılında Cizirê Kantonu’nun batısında bulunan Til Temir kentini rejim güçlerinden temzileyerek özgürleştirdi. O tarihten bu yana çete gurupları Til Temir bölgesine aralıksız şekilde saldırılarını sürdürüyor. Bu da ister isteme “neden Til Temir?” sorusunu ala getiriyor.

Til Temir, Cizirê Kantonunda bulunan küçük bir kent. Hesekê’ye 40, Serêkaniyê’ye de 40 km uzaklıkta bulunuyor. Ayrıca Til Temir, Qamişlo’ya da 100 Km uzakta.

Til Temir’de Kürt, Arap ve Asuriler yıllardır bir arada yaşıyor. Yaklaşık 25 bin nufusa sahip. Bölge zengin su kaynaklarına sahip. Xabur ve Zergan nehirleri burada bulunuyor. Kent tarım alanı olarak biliniyor.

Til Temir 1933 yılında buraya yerleşen Kürt ve Asuri aileleri tarafından kuruldu. Asuri aileler 1933 yılında Irak’ta Asurilere karşı yapılan katliamdan sonra buraya yerleşti. Til Temir’ın isminin Osmanlı paşası “Temir Paşa” dan geldiği rivayet edilir. Bir diğer rivayete göre de Arabistan’dan gelen tüccarların bu tepede hurma sattıkları ve ismin ordan geldiği yönündedir.

Ekonomi

Kent ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır Xabur ve Zurganê nehirleri toprağına bereket taşımaktadır. Bölgede, her türlü sebze ve meyvenin yanı sıra, pamuk, buğday ve diğer sanayi ürünleri yetiştirilmektedir. Bunun yanıda hayvancılık ta bölgenin önemli gelir kalemlerindendir. Son yıllarda Türk devletinin her iki nehrin sularını kesmesinden dolayı artık eskisi gibi bölgede tarım yapılamamaktadır. Bundan dolayıdı çok sayıda Asuri aile göç etemek zorunda kaldı.

Til Temir’in stratejik önemi

Til Temir, Cizirê ve Halep yolu üzerinde bulunmaktadır. Serekaniyê, Qamişlo, Ebu rasen ve Til Koçer ile sınır kapısınında yolu buradan geçmektedir. Yine Til Koçer ve Halep yoluda buradan geçmektedir. Bundan dolayı bölgenin en stratejik yeri olarak tanımlanmaktadır.

2012 yılındaki Rojava devriminden sonra Til Temir burada oturan yurttaşlar tarafından özgürleştirildi. Daha sonra bütün halklar bir araya gelip kendi kurumlarını kurdu ve çok sayıda bölge halkı YPG’ye katıldı. 8 Ekim 2012’de kendilerine Özgür Suriye Ordusu diyen guruplar Til Temir e saldırmaya başladı. Bölge halkları arasında ayrılık yaratmak isteyen bu guruplara YPG sert karşılık verdi. Yaşanan çatışmalarda çok sayıda çete öldürüldü. Daha sonra 25 mayıs 2012 de El Nusra cephesi Efrine saldırmaya başladığında bu guruplarda til Temir ve Ebu Resen saldırmaya başladı. Bu saldırılardan da istenen sonuç alınamadı. Bundan sonar 2012 yılının 20 Ekiminde bu sefer El Nusra ve DAIŞ çeteleri Xebiş ve Eforiye köylerine  saldırdı. Saldırılarda çıkan çatışmalarda 8 YPG savaşçısı şehit düştü. Bunun üzerine YPG Til Temir Şehitleri operasyonu başlattı. 4 gün süren operasyonlar neticesinde 29 köy çetelerden temizlendi ve Til Temir, HesekÊ, Til Til ve Til Bêlder arasındaki yollar tekrar kontrol altına alındı.

Demokratik yönetimler zamanı

Çete guruplarının saldırıları 2013 yılında da sürdü. Bu arada bölge halkı yaratılmak istenen düşmanlığa pirim vermedi ve yavaş yavaş kendi yönetimlerini oluşturmaya başladı. Bu kapsamda 21 Ocak 2014’te Til Temir de komün ve meclis kurulma çalışmaları başladı. Şu anda kentte 102 komün ve 4 meclis bulunuyor. Bütün toplumsal kurumların kurulduğu kentte ayrıca savunma çalışmalarıda yürütüldü. Oluşturulan savunma güçleri YPG’nin yanıda durarak kenti savunmaya devam ediyor.

Daha sonra, Kobanê de çetelerin ağır darbe alması ile beraber, çete gurupları burada aldıkları yenilginin acısını Til Temir de çıkarmak istedi. Şubat’ın 27 de Til Temir e karşı saldırıya geçen çeteler, burada bulunan Asuri köylerine saldırarak, çoğunluğu kadın ve çocuk olmak üzere yüzlerce Asuriyi kaçırıp evlerini talan etti. Saldırının yaşandığı gün her ne hikmetse Türkiye tarafında yıllardır kapalı olan Xabur nehrinin kapakları açılarak bölge sular altında bırakıldı. Bu şekilde çetelerin işini kolaylaştıran Türk devleti, YPG ve YPJ güçlerinin müdahale yollarını kapatmak istedi. Ancak yinede YPG ve YPJ güçleri kendilerini bu köylere ulaştırmış daha büyük faciaların yaşanmasına engel olmuştur. YPG, YPJ, Suryani Askeri meclisi, Sotoro, Zêrevanên Xabûr ve Asayiş güçleri hep birlikte saldırılara gereken cevabı verdi. Burada yaşayan halklar ortak bir şekilde kenti çetelere karşı savunmaya devam ediyor.

Saldırıları kırılan çeteler daha sonar 6 Mart’ta kentin kuzeyindeki köylere saldırmaya başladı. Ancak YPG ve ortak güçlerin karşı koyması ile bu saldırıda kırıldı. Bu saldırıda yaklaşık 81 çete üyesi öldürüldü. Bunun üzerine planlarını değiştiren çeteler, Xabur nehrinin güneyindeki Xerîta, Til Baz, Til Necmê, Til Sekra , Til Cezîrê, Til Ruman ve Mintefîn köylere saldırdı. Bu şekilde Til Temir Heseke yolunu kesmeyi planlayan çeteler yine emellerine ulaşamadı. YPG ve diğer güçlerin sert cevabı ile karşılaşan çeteler geride ölülerinide bırakarak kactı.

(lg)

ANHA